Απολύμανση του νερού με χλώριο ή μήπως όχι;

Το να πίνει κανείς νερό από τη βρύση μπορεί να μην είναι το πιο υγιεινό πράγμα που μπορεί να κάνει, ελέγχεται όμως σε ένα αποδεκτό επίπεδο ρίσκου ώστε να μην συμβαίνουν συχνά μολύνσεις από χημικά ή μικρόβια. Στις ΗΠΑ, το αποδεκτό ρίσκο είναι μία μόλυνση από μικρόβια ανά 10.000 άτομα το χρόνο και ένας καρκίνος από χημικά στους ένα εκατομμύριο κατοίκους.

Το ερώτημα είναι πώς θα εξασφαλίσουμε ότι πόσιμο νερό του δικτύου είναι ασφαλές όταν τα ίδια πρωτόκολλα και μέτρα που παίρνουμε για να το κάνουμε ασφαλές δημιουργούν επιπλέον κίνδυνο για την υγεία μας. Πρόσφατες μελέτες συγκρίνουν τις διαφορές ανάμεσα στον τρόπο διαχείρισης του νερού σε διάφορες χώρες ενώ παράλληλα εξερευνούν εάν και κατά πόσο τα καρκινογενή υπολείμματα του χλωρίου μπορούν να απομακρυνθούν με ασφάλεια από το νερό του δικτύου των πόλεων.

Επεξεργασία νερού στις ανεπτυγμένες χώρες

Ένα θέμα που απασχολεί τους δήμους και τις πόλεις είναι η μικροβιακή μόλυνση του νερού πριν αυτό επεξεργαστεί καταλλήλως. Οι ΗΠΑ βασίζονται σε μία πολύπλευρη προσέγγιση στο θέμα της επεξεργασίας του πόσιμου νερού, ώστε οι διάφορες τεχνικές επεξεργασία νερού που εφαρμόζουν να καλύπτουν τις όποιες ελλείψεις ή δυσκολίες προκύπτουν. Το τελευταίο βήμα πριν την προστασία των πηγών του νερού αλλά και την επεξεργασία του νερού από τον εκάστοτε δήμο ή πόλη, είναι η ασφαλής διανομή του νερού στις βρύσες των κατοίκων. Ιδανικά αυτό επιτυγχάνεται μέσω ενός καθαρού και περιορισμένου δικτύου σωληνώσεων. Δυστυχώς όμως το δίκτυο διανομής στις ΗΠΑ είναι παλιό, έχει διαρροές και πάσχει από σχηματισμό βιοφιλμ, προσφέροντας τόσο στα άκακα όσο και στα βλαβερά μικρόβια τροφή και προστασία. Επιπλέον, η προσθήκη απολυμαντικού εντός του δικτύου διανομής είναι πλέον η συνήθης πρακτική.

Παγκοσμίως, πολλές χώρες στις οποίες περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ αλλά και το Ενωμένο Βασίλειο, απαιτούν από τους δήμους να προσθέσουν απολυμαντικά όπως το χλώριο ή τη χλωραμίνη στο δίκτυο διανομής του νερού. Όταν το χλώριο ή η χλωραμίνη μπουν στο νερό με σκοπό να σκοτώσουν τα παθογόνα μικρόβια, αντιδρούν με παράγοντες που βρίσκονται φυσικά στο νερό και παράγουν προϊόντα όπως το χλωροφόρμιο ή τα τριλογονομεθάνια. Έτσι δημιουργείται η ανάγκη οι δήμοι να πρέπει να διαχειριστούν σωστά αυτά τα προϊόντα μέσω της ταχείας κυκλοφορίας νερού ή να εφαρμόσουν σωστές τεχνικές και πρακτικές για να μειώσουν το στάσιμο νερό στο δίκτυο όπου προφανώς προσθέτουν περισσότερο χλώριο. Άλλες χώρες όμως όπως  η Ολλανδία, η Ελβετία, η Αυστρία και η Γερμανία, δεν βασίζονται σε τέτοιους απολυμαντές για το δίκτυο διανομής του νερού τους. Πώς όμως αυτές οι χώρες μπορούν να εξασφαλίσουν ασφαλές και πόσιμο νερό στις βρύσες των κατοίκων χωρίς να εφαρμόζουν αυτές τις πρακτικές; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έγκειται στη μηχανική του συστήματος που είναι σχεδιασμένο να παρέχει πιο εξελιγμένη επεξεργασία νερού πριν τη διανομή του νερού μέσω των σωληνώσεων. Έτσι μειώνουν τα βιοδιασπώμενα υλικά αλλά και την παραγωγή του βιοφιλμ. Ένα μειωμένο βιοφιλμ σημαίνει αμέσως μειωμένη ανάπτυξη μικροβίων και παθογόνων στους σωλήνες, καθώς χωρίς αυτό (το βιοφιλμ) τα μικρόβια δεν μπορούν να ζήσουν εύκολα. Στις χώρες που δεν χρησιμοποιούν απολυμαντές στο νερό τους, οι υποδομές για τη διανομή του νερού συντηρούνται πολύ καλά. Οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν μικρότερους σωλήνες, ταχεία κυκλοφορία νερού, προφυλακτικές απορρίψεις νερού, σε συνδυασμό με πολύ καλή παρακολούθηση αλλά και γρήγορες επισκευές όταν το δίκτυο έχει πρόβλημα.

Τα υπέρ και κατά της απολύμανσης με χλώριο

Είναι γεγονός ότι η απολύμανση του νερού με χλώριο συχνά αναφέρεται ως το μεγαλύτερο επίτευγμα στην δημόσια υγεία, αποτρέποντας επιδημίες που μεταφέρονται με το νερό όπως η χολέρα, ο τύφος και η δυσεντερία. Η απολύμανση του νερού όμως επιδρά στον μικροβιακό πληθυσμό και στη γενικότερη χημεία του νερού. Αυτό έχει θετικά αλλά και αρνητικά αποτελέσματα στην ασφάλεια και ποιότητα του νερού. Τα DBPs (προϊόντα ένωσης του χλωρίου με το νερό) δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της παραγωγής του πόσιμου νερού, όταν διάφορα χημικά όπως το χλώριο, το όζον, οι χλωραμίνες κτλ αντιδρούν με φυσικά οργανικά υλικά όπως το βρώμιο το ιώδιο και άλλες ενώσεις. Τα προϊόντα που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα αυτής της ένωσης (έχουν ταυτοποιηθεί πάνω από 600) συμπεριλαμβάνουν THSa (τριαλογονομεθάνια) HAAs και άλλα. Αυτά είναι τοξικά για τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα και τα συναντούμε σε συστήματα ύδρευσης σε όλο τον κόσμο. Η διάβρωση και η απαίσια γεύση είναι επίσης μερικά από τα ανεπιθύμητα υποπροϊόντα του χλωρίου στο πόσιμο νερό. Παρόλο που υπάρχουν λίγες ακόμα πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με την επίδραση των DBPs στο πόσιμο νερό, η έκθεση σε αυτά έχει συνδεθεί με διάφορες επιπτώσεις στην υγεία  όπως προβλήματα στο συκώτι, στο νεφρό και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν συνδέσει την χρόνια έκθεση σε χλωριωμένο νερό με αυξημένους κινδύνους για κύστη ή ακόμα και καρκίνο στο έντερο. Από την άλλη όμως, το να πίνει κανείς νερό που δεν έχει χλωριωθεί, δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο για έκθεση σε μικρόβια και παθογόνους οργανισμούς. Η μόλυνση στο δίκτυο διανομής του νερού, δηλαδή στους σωλήνες, συμβαίνει κυρίως λόγω χαλασμένων σωλήνων, σπασμένων σωλήνων, διαρροών στους σωλήνες, διαφορές πίεσης ανάμεσα στα διάφορα τμήματα σωλήνων και άλλα. Αυτό οδηγεί στην έφοδο επικίνδυνων μικροβίων και χημικών. Τουλάχιστον 20% του δικτύου σωληνώσεων βρίσκεται κάτω από το επίπεδο του υδροφόρου ορίζοντα και φυσικά υπάρχουν τμήματα σωληνώσεων που βρίσκονται κάτω από αυτό το επίπεδο καθόλη τη διάρκεια του έτους, κάτι που προσφέρει ιδανική ευκαιρία για την είσοδο νερού από έξω και μάλιστα σε συνθήκες χαμηλής ή και αρνητικής πίεσης. Η αρνητική υδραυλική πίεση προσελκύει παθογόνα από το εξωτερικό περιβάλλον στο δίκτυο διανομής του νερού όπου η επιτυχία της απολύμανσης είναι αβέβαιη λόγω των αλλαγών στην ηλικία του νερού, την ταχύτητα ροής του νερού και τον χρόνο παραμονής του νερού. Εστίες μικροβίων λοιπόν μπορούν να δημιουργηθούν στο δίκτυο σωληνώσεων παρόλη την παρουσία απολυμαντικών. Διάφορες έρευνες αναφέρουν ότι τα τυπικά επίπεδα χλωρίου που βάζουν οι δήμοι στο νερό (περίπου 0,5mg ανά λίτρο) δεν προσφέρουν επαρκή απενεργοποίηση των παθογόνων, ειδικά των πρωτόζωων.

Μπορούν οι δήμοι να σταματήσουν να χρησιμοποιούν χλώριο για την απολύμανση του νερού;

Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία του χλωρίου δεν κάνει πολλά για να αποτρέψει επιδημίες που προέρχονται από το νερό. Μία σύγκριση χρήσης/μη χρήσης του χλωρίου ως απολυμαντικό παράγοντα, δείχνει ότι τα συστήματα ύδρευσης με χλώριο δεν έχουν υποχρεωτικά λιγότερες επιδημίες. Είναι πολύ δύσκολο για τους δήμους να σταματήσουν να χρησιμοποιούν το χλώριο ως τον βασικό απολυμαντή του νερού, πόσο μάλλον στην Ελλάδα, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε σοβαρές αλλαγές κι επενδύσεις σε υποδομές και στη συντήρηση αυτών των υποδομών. Σε σύγκριση με την Ολλανδία, η οποία προσφάτως αντικατέστησε ένα μεγάλο μέρος του δικτύου σωληνώσεών της, το δίκτυο διανομής των ΗΠΑ είναι δεκαετίες παλαιότερο και χρειάζεται επειγόντως επισκευές. Παρόλο που οι ερευνητές καταλήγουν ότι η διανομή του νερού με το ίδιο επίπεδο ασφάλειας είναι εφικτή και ότι οι χώρες τεχνικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ένα σύστημα διανομής νερού χωρίς χλώριο, πρώτα πρέπει οι χώρες να λάβουν τα μέτρα τους και να βάλουν δικλείδες ασφαλείας. Τι εννοούμε; Αυτές οι δραστικές αλλαγές σε δίκτυα και υποδομές θα ανεβάσει πολύ γρήγορα το κόστος του νερού, κάτι που στις περισσότερες χώρες είναι φθηνό. Βέβαια κάποιες χώρες το έχουν ήδη αποδεχθεί αυτό. Στις χώρες της δυτικής Ευρώπης το κόστος του νερού είναι δύο με τρεις φορές πιο ακριβό σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.

Συμπέρασμα

Οι ΗΠΑ απέχουν πολύ από το να φτιάξουν ένα νέο σύστημα διανομής νερού χωρίς χλώριο, πόσο μάλλον η Ελλάδα. Το να πίνει βέβαια κανείς νερό χωρίς χλώριο είναι πιο επικίνδυνο από το να πίνει κανείς νερό με χλώριο. Γιαυτό, η καλύτερη λύση είναι να επιτρέπουμε στο νερό να να έχει χλώριο μέχρι τη βρύση μας. Μετά μπορούμε με τη χρήση φίλτρων νερού να καθαρίζουμε το νερό από τις βλαβερές ουσίες που δεν μπορεί να βγάλει το χλώριο. Τα φίλτρα αυτά μπορούν επίσης να απομακρύνουν το ίδιο το χλώριο και τα παράγωγά του όπως το χλωροφόρμιο και τα τριαλογονομεθάνια.

Η πιο αποδεκτή μέθοδος απομάκρυνσης των DBPs είναι τα φίλτρα ενεργού άνθρακα, ένα μέσο που έχουν όλα τα φίλτρα νερού του εμπορίου. Για τον ενεργό άνθρακα και τις διάφορες ιδιότητές τους μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά σε άλλα άρθρα στη σελίδα μας.

Μπορείτε να επικοινωνήστε μαζί μας για ερωτήσεις αλλά και απορίες σχετικά με το νερό, τα φίλτρα ενεργού άνθρακα και τα φίλτρα νερού γενικότερα. Θα χαρούμε να σας λύσουμε κάθε σας απορία.

Εάν χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 2310 383 588 ή στο 210 27 55 681.

Θα χαρούμε να σας εξυπηρετήσουμε!

Εναλλακτικά μπορείτε να συμπληρώσετε τη φόρμα επικοινωνίας παρακάτω και θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν: