Αρσενικό στο νερό – όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Το αρσενικό είναι φυσικά παρόν σε υψηλά επίπεδα στα υπόγεια ύδατα πολλών χωρών και είναι εξαιρετικά τοξικό στην ανόργανη μορφή του. Αποτελεί μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία καθώς μπορεί να υπάρχει στο πόσιμο νερό, στην προετοιμασία τροφίμων καθώς και στην άρδευση καλλιεργειών.

Η μακροχρόνια έκθεση στο αρσενικό από το πόσιμο νερό και τα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο και δερματικές αλλοιώσεις. Έχει επίσης συσχετιστεί με καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη. Η ωοθηκική και η πρώιμη παιδική ηλικία έχει συνδεθεί με αρνητικές επιπτώσεις στη γνωστική ανάπτυξη και στους αυξημένους θανάτους σε νεαρούς ενήλικες. Η σημαντικότερη δράση που μπορεί να κάνει ο κόσμος για να προστατευθεί είναι να φροντίσει να έχει ασφαλή ύδρευση. Το αρσενικό είναι μία από τις χούφτες χημικών ουσιών που έχουν ταξινομηθεί ως γνωστό ανθρώπινο καρκινογόνο.

Η έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνους, αναπτυξιακές επιδράσεις, πνευμονικές παθήσεις ή καρδιαγγειακές παθήσεις. Το 2015 στις ΗΠΑσημειώθηκαν 1.537 παραβιάσεις  στα κοινοτικά συστήματα ύδρευσης που εξυπηρετούσαν 1.842.594 άτομα.

Οι ευρέως διαδεδομένες, υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού έχουν βρεθεί να μολύνουν τα υπόγεια ύδατα σε τμήματα της Δύσης, της Νοτιοδυτικής, της Μέσης Ανατολής, τμήματα του Τέξας και της Βορειοανατολικής Ευρώπης.

Με μακροχρόνια έκθεση, το αρσενικό είναι γνωστό καρκινογόνο για τον άνθρωπο και ευλόγως αναμένεται να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης, καθώς και καρκίνο του δέρματος, των νεφρών, των ρινικών διόδων, του ήπατος και του προστάτη. Η μακροχρόνια κατάποση ανόργανου αρσενικού μπορεί επίσης να προκαλέσει αναπτυξιακές επιδράσεις, νευροτοξικότητα, πνευμονική νόσο και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Οι μεταβολές της χρωστικής στο δέρμα και η πάχυνση του δέρματος μπορεί επίσης να συμβούν με μακροχρόνια έκθεση σε υψηλά επίπεδα ανόργανου αρσενικού. Οι άμεσες επιδράσεις της οξείας (υψηλού επιπέδου) δηλητηρίασης από αρσενικό περιλαμβάνουν εμετό, κοιλιακό άλγος και διάρροια. Αυτό μπορεί να ακολουθείται από μούδιασμα και μυρμήγκιασμα των άκρων, μερική παράλυση, τύφλωση, ακόμη και θάνατο σε ακραίες περιπτώσεις.

Ωστόσο, δεν έχει αναφερθεί πρόσφατα οξεία δηλητηρίαση από αρσενικό εξαιρετικά υψηλής συγκέντρωσης από το πόσιμο νερό των δημόσιων συστημάτων ύδρευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόλυνση χαμηλότερου επιπέδου που συνδέεται με τον καρκίνο και άλλες επιδράσεις θεωρείται το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το ανόργανο αρσενικό είναι ένας επιβεβαιωμένος καρκινογόνος παράγοντας και είναι ο σημαντικότερος χημικός ρύπος στο πόσιμο νερό παγκοσμίως. Το αρσενικό μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε οργανική μορφή. Οι ανόργανες ενώσεις του αρσενικού (όπως αυτές που υπάρχουν στο νερό) είναι εξαιρετικά τοξικές ενώ οι οργανικές αρσενικές ενώσεις (όπως αυτές που απαντώνται στα θαλασσινά) είναι λιγότερο επιβλαβείς για την υγεία.

Συμπτώματα

Τα άμεσα συμπτώματα οξείας δηλητηρίασης από το αρσενικό περιλαμβάνουν εμετό, κοιλιακό άλγος και διάρροια. Αυτά ακολουθούνται από μούδιασμα και μυρμήγκιασμα των άκρων, μυϊκές κράμπες και θάνατο, σε ακραίες περιπτώσεις.

Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα

Τα πρώτα συμπτώματα μακροχρόνιας έκθεσης σε υψηλά επίπεδα ανόργανου αρσενικού (π.χ. μέσω του πόσιμου νερού και της τροφής) παρατηρούνται συνήθως στο δέρμα και περιλαμβάνουν μεταβολές της χρωματισμού, αλλοιώσεις του δέρματος και σκληρά μπαλώματα στις παλάμες και τα πέλματα των ποδιών (υπερκεράτωση). Αυτά συμβαίνουν μετά από ελάχιστη έκθεση περίπου πέντε ετών και μπορεί να είναι πρόδρομος για τον καρκίνο του δέρματος.

Εκτός από τον καρκίνο του δέρματος, η μακροχρόνια έκθεση στο αρσενικό μπορεί επίσης να προκαλέσει καρκίνους της ουροδόχου κύστης και των πνευμόνων. Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) έχει ταξινομήσει ενώσεις αρσενικού και αρσενικού ως καρκινογόνες για τον άνθρωπο και έχει επίσης δηλώσει ότι το αρσενικό στο πόσιμο νερό είναι καρκινογόνο για τον άνθρωπο.

Άλλες δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία που μπορεί να σχετίζονται με τη μακροχρόνια κατάποση ανόργανου αρσενικού περιλαμβάνουν αναπτυξιακές επιδράσεις, διαβήτη, πνευμονική νόσο και καρδιαγγειακές παθήσεις. Το έμφραγμα του μυοκαρδίου που προκαλείται από αρσενικό, ειδικότερα, μπορεί να αποτελέσει σημαντική αιτία υπερβολικής θνησιμότητας. Στην Κίνα (Επαρχία Ταϊβάν), η έκθεση σε αρσενικό έχει συνδεθεί με τη “ασθένεια Blackfoot”, η οποία είναι μια σοβαρή ασθένεια των αιμοφόρων αγγείων που οδηγεί σε γάγγραινα. Αυτή η ασθένεια δεν έχει παρατηρηθεί σε άλλα μέρη του κόσμου εντούτοις, και είναι πιθανό ότι ο υποσιτισμός συμβάλλει στην ανάπτυξή της.

Το αρσενικό συνδέεται επίσης με τα δυσμενή αποτελέσματα της εγκυμοσύνης και τη βρεφική θνησιμότητα, με επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών (1) και η έκθεση στην μήτρα και στην πρώιμη παιδική ηλικία έχει συνδεθεί με την αύξηση της θνησιμότητας στους νέους ενήλικες λόγω πολλαπλών καρκίνων, και νεφρική ανεπάρκεια. Πολλές μελέτες κατέδειξαν αρνητικές επιπτώσεις της έκθεσης του αρσενικού στη γνωστική ανάπτυξη, τη νοημοσύνη και τη μνήμη.

Μέγεθος του προβλήματος

Αναγνωρίζεται πλέον ότι τουλάχιστον 140 εκατομμύρια άνθρωποι σε 50 χώρες έχουν πόσιμο νερό που περιέχει αρσενικό σε επίπεδα υψηλότερα από την προσωρινή τιμή κατευθυντήριας γραμμής της ΠΟΥ των 10 μg / L (4).

Το αρσενικό στο Μπαγκλαντές έχει προσελκύσει μεγάλη προσοχή από τη δεκαετίας του ’90 οπότε και άρχισε να εμφανίζεται παντού σε πηγάδια νερού στη χώρα αυτή. Από τότε έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και ο αριθμός των ανθρώπων που εκτίθενται σε αρσενικό που υπερβαίνει το ποιοτικό πρότυπο ποιότητας του πόσιμου νερού στο Μπαγκλαντές έχει μειωθεί περίπου κατά 40%. Παρά τις προσπάθειες αυτές εκτιμάται ότι το 2012 περίπου 19 εκατομμύρια και 39 εκατομμύρια άνθρωποι στο Μπαγκλαντές εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένοι σε συγκεντρώσεις αρσενικού πάνω από το εθνικό πρότυπο των 50 μg / L και την προσωρινή κατευθυντήρια τιμή της 10 μg / L αντίστοιχα. Σε μια ιδιαίτερα πληγείσα περιοχή του Μπαγκλαντές, το 21,4% όλων των θανάτων στην περιοχή αποδόθηκε σε επίπεδα αρσενικού πάνω από 10 μg / L στο πόσιμο νερό. Μια παρόμοια λειτουργία δόσης-απόκρισης έχει βρεθεί σε άλλα μέρη του Μπαγκλαντές και αυτά τα αποτελέσματα έχουν συνδυαστεί με δεδομένα εθνικών ερευνών για την εκτίμηση ετήσιου αριθμού θανάτων περίπου 43 000. Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας των Η.Π.Α. έχει σημειώσει ότι θα μπορούσαν να αναμένονται μέχρι και 1 στους 100 επιπλέον θάνατοι από καρκίνο από την έκθεση σε πόσιμο νερό που περιέχει 50 μg / L σε όλη τη ζωή.

Τα συμπτώματα και τα συμπτώματα που προκαλούνται από μακροχρόνια αυξημένη έκθεση στο ανόργανο αρσενικό διαφέρουν μεταξύ ατόμων, πληθυσμιακών ομάδων και γεωγραφικών περιοχών. Έτσι, δεν υπάρχει καθολικός ορισμός της νόσου που προκαλείται από το αρσενικό. Αυτό περιπλέκει την αξιολόγηση της επιβάρυνσης για την υγεία εξαιτίας του αρσενικού.

Ομοίως, δεν υπάρχει μέθοδος για τη διάκριση των περιπτώσεων καρκίνου που προκαλούνται από αρσενικό από καρκίνους που προκαλούνται από άλλους παράγοντες. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχει αξιόπιστη εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος παγκοσμίως.

Το 2010, η μεικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων FAO / ΠΟΥ για τα πρόσθετα τροφίμων (JECFA) επανεξέτασε τις επιπτώσεις του αρσενικού στην ανθρώπινη υγεία λαμβάνοντας υπόψη νέα στοιχεία. Η επιτροπή JECFA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για ορισμένες περιοχές του κόσμου όπου οι συγκεντρώσεις ανόργανου αρσενικού στο πόσιμο νερό υπερβαίνουν τα 50-100 μg / L, υπάρχουν ενδείξεις ανεπιθύμητων ενεργειών. Σε άλλες περιοχές, όπου οι συγκεντρώσεις αρσενικού στο νερό είναι αυξημένες (10-50 μg / L), η JECFA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ενώ υπάρχει πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών, αυτές θα είχαν χαμηλή επίπτωση που θα ήταν δύσκολο να εντοπιστούν σε επιδημιολογικές μελέτες.

Ρύθμιση ορίων

Το αρσενικό ρυθμίζεται ως ένας από τους ανόργανους ρύπους που καλύπτονται από τον νόμο περί ασφαλούς πόσιμου νερού. Επί του παρόντος, η Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ (EPA) χρησιμοποιεί ένα μέγιστο επίπεδο ρύπων (MCL) 10 μερών ανά δισεκατομμύριο (ppb) για το αρσενικό. Το 1942, η EPA έθεσε ένα προσωρινό MCL για το αρσενικό στο πόσιμο νερό των 50 ppb ως μέρος των εθνικών προτύπων για το προσωρινό πόσιμο νερό. Το 1988, ο οργανισμός διενήργησε εκτίμηση επικινδυνότητας για το αρσενικό στο πόσιμο νερό, βρίσκοντας επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι το ανόργανο αρσενικό είναι ανθρώπινο καρκινογόνο μέσω της στοματικής οδού.

Στις τροποποιήσεις του 1996 για τον νόμο περί ασφαλούς πόσιμου νερού (SDWA), το Κογκρέσο ανέθεσε στην EPA να προτείνει ένα νέο πρότυπο για το αρσενικό. Ως εκ τούτου, η EPA ζήτησε από το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας (NRC), ένα σκέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, να διενεργήσει ανεξάρτητη ανασκόπηση του αρσενικού στο πόσιμο νερό. Η προκύπτουσα έκθεση του 1999 για το Αρσενικό στο πόσιμο νερό κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “το ισχύον ΕΣΛ MCL για το αρσενικό στο πόσιμο νερό των 50 μg / l [ppb] δεν επιτυγχάνει τον στόχο της ΣΟΕΣ για την προστασία της δημόσιας υγείας και ως εκ τούτου απαιτεί αναθεώρηση προς τα κάτω δυνατόν.”

Η EPA πρότεινε ένα νέο MCL των 5 ppb, αλλά οι υποστηρικτές της δημόσιας υγείας πιέζονται για ένα πιο προστατευτικό πρότυπο 3 ppb. Αντ ‘αυτού, σε απάντηση της βιομηχανίας και της πολιτικής πίεσης, ο οργανισμός εξέδωσε ένα αποδυναμωμένο τελικό MCL τον Ιανουάριο του 2001, ορίζοντας το σε 10 ppb. Ακόμα και τότε, όταν ανέλαβε καθήκοντα τον πρόεδρο Τζωρτζ Μπους, το 2001, ανέστειλε τον τελικό κανόνα. Μια διαμαρτυρία NRDC που αμφισβητεί την αναστολή, μια διαδεδομένη δημόσια κατακραυγή και μια άλλη μελέτη της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2001 και διαπίστωσε ότι η EPA είχε πιθανώς υποτιμήσει σημαντικά τους κινδύνους για τον καρκίνο, ώθησε επιτυχώς τον οργανισμό να επικυρώσει τον τελικό κανόνα που εκδόθηκε νωρίτερα εκείνο το έτος. ορίστε το MCL στα 10 ppb.

Σύμφωνα με το τυποποιημένο πλαίσιο παρακολούθησης για ανόργανες χημικές προσμείξεις, όπως το αρσενικό, τα συστήματα υπογείων υδάτων πρέπει να λαμβάνουν δείγματα για αρσενικό κάθε τρία χρόνια. Τα συστήματα επιφανειακών υδάτων πρέπει να παρακολουθούν το αρσενικό μία φορά το χρόνο. Ο τελικός κανόνας αρσενικού επιτρέπει στα κράτη να εκδίδουν απαλλαγές για την παρακολούθηση του αρσενικού. Αφού ένα σύστημα νερού λάβει μια παραίτηση, πρέπει να λάβει τουλάχιστον ένα δείγμα κατά τη διάρκεια κάθε εννέα ετών περιόδου παραίτησης. Εάν το δείγμα ενός συστήματος υπερβαίνει το MCL, τότε το σύστημα πρέπει να συλλέγει δείγματα ανά τρίμηνο έως ότου το σύστημα είναι σταθερά κάτω από το MCL.

Πού χρησιμοποιείται το αρσενικό

Το αρσενικό χρησιμοποιείται βιομηχανικά ως παράγοντας κράματος, καθώς και στην επεξεργασία γυαλιού, χρωστικών ουσιών, υφασμάτων, χαρτιού, συγκολλητικών μετάλλων, συντηρητικών ξύλου και πυρομαχικών. Το αρσενικό χρησιμοποιείται επίσης στη διαδικασία μαυρίσματος δέρματος και, σε περιορισμένο βαθμό, σε φυτοφάρμακα, πρόσθετα ζωοτροφών και φαρμακευτικά προϊόντα.

Οι άνθρωποι που καπνίζουν καπνό μπορούν επίσης να εκτεθούν στη φυσική ανόργανη περιεκτικότητα σε αρσενικό του καπνού επειδή τα φυτά καπνού μπορούν να πάρουν το αρσενικό φυσικά από το έδαφος. Επίσης, στο παρελθόν, οι πιθανότητες για εμφάνιση αρσενικού στον καπνό ήταν πολύ μεγαλύτερη γιατί τα φυτά καπνού υποβάλλονταν σε αγωγή με εντομοκτόνο μολύβδου αρσενικού.

Πού υπάρχει αρσενικό στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα το συναντούμε κυρίως σε περιοχές όπου η κύρια πηγή ύδρευσης είναι η γεώτρηση. Αυτό γιατί όπως είπαμε το αρσενικό υπάρχει κυρίως στα υπόγεια ύδατα και το “τραβάμε” στην επιφάνεια μέσω των γεωτρήσεων. Έτσι, η Χαλκιδική έχει αυξημένες πιθανότητες να έχει αρσενικό καθώς αρκετά σπίτια και κοινότητες χρησιμοποιούν τις γεωτρήσεις ως βασική πηγή ύδρευσης.

Πρόληψη & Έλεγχος

• Αντικαταστήστε πηγές υψηλού αρσενικού, όπως υπόγεια ύδατα, με χαμηλές αρσενικές, μικροβιολογικά ασφαλείς πηγές, όπως νερό βροχής και επεξεργασμένα επιφανειακά ύδατα. Το νερό με χαμηλή περιεκτικότητα σε αρσενικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πόση, μαγειρική και άρδευση, ενώ το υψηλού αρσενικού ύδωρ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς όπως το μπάνιο και το πλύσιμο ρούχων.
• Συνδυάστε νερό χαμηλού αρσενικού με νερό υψηλότερου αρσενικού για να επιτύχετε ένα αποδεκτό επίπεδο συγκέντρωσης αρσενικού.
• Εγκαταστήστε συστήματα απομάκρυνσης αρσενικού – είτε κεντρικά είτε οικιακά – και εξασφαλίστε την κατάλληλη διάθεση του απομακρυνόμενου αρσενικού. Οι τεχνολογίες για την απομάκρυνση του αρσενικού περιλαμβάνουν την οξείδωση, την πήξη-καθίζηση, την απορρόφηση, την ανταλλαγή ιόντων καθώς και ειδικές μεμβράνες. Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός αποτελεσματικών και χαμηλού κόστους επιλογών για την απομάκρυνση του αρσενικού από μικρές ή οικιακές προμήθειες, αν και υπάρχουν ακόμη περιορισμένα στοιχεία για το βαθμό στον οποίο τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά σε παρατεταμένες χρονικές περιόδους.

Οικιακά συστήματα επεξεργασίας νερού που αφαιρούν το αρσενικό

Εάν χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 2310 383 588 ή στο 210 27 55 681.

Θα χαρούμε να σας εξυπηρετήσουμε!

Εναλλακτικά μπορείτε να συμπληρώσετε τη φόρμα επικοινωνίας παρακάτω και θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν: